سیره اخلاقی

آيت‌الله شاه‌آبادی نسبت به زندگی داخلی خود، ديدگاه خاصی داشتند كه با نظر اغلب علما فرق می‌كرد. اين عارف كبير، بيرون خانه وضع خوب و عالی داشتند، جوری كه ايشان را دارای زندگی مرفهی نشان می‌داد. در بيرونی قاليچه انداخته بودند و اولين كسی بودند كه تلفن در خانۀ خود آوردند. ايشان بسيار مهمان‌دار بودند و اگر فردی ميهمان ايشان می‌شد، بلافاصله به بهترين شكل پذيرايی می‌كردند. اگر غذا در خانه نبود، از بيرون غذا می‌آوردند و اگر تابستان بود، بستنی می‌گرفتند. اما در داخل خانه‌شان وضع زندگی معمولی داشتند. گليم و جاجيم زيراندازشان بود و زندگی بسیار ساده و معمولی.

قناعت خصلت ارزشمند یک انسان مؤمن به شمار می‌رود. انسانی که خود نیز فقیه و عارف است و بر الگوهای اسلامی و مذهبی احاطه کامل دارد، خوب می‌داند در فرهنگ اسلامی صفت قناعت از جمله صفات فاضله و اخلاق حسنه است و از آن به عنوان وسیله‌ای که سعادت ابدی آدمی را به بار می‌آورد، یاد شده است.

امام محمد باقر (سلام‌الله‌علیه) در این رابطه می‌فرمایند:

«هرکه قناعت کند به آنچه که خدا به او می‌دهد، غنی‌ترین مردم است.»

درس معلم ار بود زمزمه محبتی / جمعه به مكتب آورد طفل گريزپای را

خوش‌اخلاقی استاد در زمان تدريس می‌تواند يكی از عوامل رشد و شكوفايی شاگردان شود. شاگرد را به كلاس تشويق کند و ذوق و استعداد او را در يادگيری دروس بروز دهد.

اين خوش‌اخلاقی و تواضع و نداشتن غرور، يكی از حسنات اخلاقی مرحوم آيت‌الله شاه‌آبادی بود؛ اخلاقی نيكو و پسنديده كه دليل بر وسعت انديشه و علم اين عالم فقيه و انديشمند است. همسر ایشان چنین می‌گوید:

احاديث و احكام اسلامی خنده آرام را حسن خلق یک فرد مسلمان می‌داند و مؤمنان را از خنده بلند و زياد نهی كرده است و حتی برای آن كفاره قرار داده است؛ ولی خنده كوتاه و آرام را ممدوح می‌داند و آن را می‌ستايد. مرحوم آيت‌الله شاه‌آبادی (ره) طبق سيره و رسم پيامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ائمه معصومان (علیهم‌السلام) هيچ‌گاه موقع خنديدن، با صدای بلند نمی‌خنديدند و قهقهه نمی‌زدند.

یکی از دستورات بهداشتی اسلام درباره غذا خوردن است. باید درست غذا جویده شود و از تند و سریع خوردن پرهیز گردد. غذا را باید با میل و علاقه کامل خورد و همیشه این را مد نظر داشته باشیم که داریم از نعمت‌های خداوند در زمین تناول می‌کنیم. همانطوری ‌که در پایان شکر خدا را به جا می‌آوریم، در هنگام غذا خوردن هم باید توجه به این موضوع داشته باشیم که خداوند حاضر است و از اینکه می‌بیند بنده‌اش با رغبت و اشتیاق از نعمت‌های او استفاده می‌کند، راضی و خشنود خواهد بود.

آيت‌الله شاه‌آبادی برای مخارج تحصيلات بالاتر فرزندان‌شان اعتقاد داشتند كه آن‌ها بايد خودشان كار كنند و خرج تحصيلات خود را فراهم نمايند. با اينكه ايشان همواره پول‌های زيادی از وجوهات شرعی مردم دست‌شان بود، اعتقاد داشتند كه اين پول‌ها اموال بيت‌المال است و بايد در راه ترويج دين و گسترش اسلام خرج شود و اجازه ندارند تا خرج تحصيلات عاليۀ فرزندان خودشان بكنند. مگر اينكه فرزندشان به تحصيلات حوزوی بپردازند و آن‌وقت مثل بقيه می‌توانند از ايشان شهريه بگيرند؛ آن هم به همان ميزانی كه دیگر طلاب دريافت می‌كنند.

اسراف یکی از گناهان بزرگ است که خداوند به طور مستقیم در قرآن به آن اشاره کرده است و انجام آن را گناهی بس بزرگ به شمار می‌آورد، تا حدی که می‌فرماید خداوند مسرفان را دوست ندارد.

کلُوا وَاشْرَبُوا وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یحِبُّ الْمُسْرِفِینَ[۱]

از نعمت‌های الهی بخورید و بیاشامید، اما اسراف نکنید که خداوند مسرفان را دوست نمی‌دارد

آيت‌الله‌العظمی شاه‌آبادی آن‌قدر به آرامش محيط خانواده اهميت می‌دادند كه وقتی هم مريض می‌شدند، برای اينكه اعضای خانواده نگران نشوند، مريضي خودشان را به آن‌ها انتقال نمی‌دادند و برای آن‌ها بازگو نمی‌كردند. با اينكه می‌دانستند اعضای خانواده در موقع بيماری مانند پروانه به دور او می‌گردند و از او مراقبت می‌كنند، ترجيح می‌دادند كه بيماری خود را خودشان تحمل كنند و مريضی او باعث رنجش خاطر كسی نشود.

همسرشان می‌گوید:

همسران آيت‌الله شاه‌آبادی خيلی با هم صميمی و دوست بودند و از نظر شعور فرهنگی و اجتماعی در سطح بالایی قرار داشتند. هيچ‌وقت مسائل پيش پا افتاده مانند هوو بودن، يا حسادت برای زندگی همديگر، يا غرور بی‌جا كه «زندگی با آيت‌الله شاه‌آبادی فقط حق من است و ديگران آن را تصرف كرده‌اند»، كه موجب اختلاف و جدايی بود مطرح نمی‌كردند.

ارتباط با اهل بیت رسول خدا (علیهم‌السلام) اصلی ثابت در اعتقادات تمام مسلمانان است. این اصل از طریق روایات متعدد و تأکیدهای مکرر و بلیغ خداوند و شخص پیامبر گرامی اسلام، به علما و عموم پیروان دین اسلام رسیده است. تمسک به دو ثقل دین مانع از گمراهی و چندپارگی مردمان مسلمان می‌شود. مفسر قرآن کریم شخص رسول‌الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند و این علم بعد از ایشان در اختیار اهل بیت مطهر ایشان قرار دارد.