عارف کامل

عارف كامل، فقيه مبارز، فيلسوف متقی و خطيب شجاع، آيت‌الله ميرزا محمدعلی شاه‌آبادی در سال 1292ق در اصفهان، در بيت عالم مجاهد و فقيه بزرگ، آيت‌الله ميرزا محمدجواد اصفهانی (حسين‌آبادی) ديده به جهان گشود. وی از همان ابتدا در محضر پدر بزرگوار خود، مقدمات علوم الهی و دروس حوزه را فراگرفت و از محضر اساتيد وقت و علمای اصفهان كسب فيض نمود.

هجرت به سوی دانش

سپس در سال 1304ق در سن 12سالگی،‌ زمانی كه والد معظّم ايشان توسط ناصرالدين شاه به تهران تبعيد گرديد، به همراه پدر و برادر ديگرشان به تهران مهاجرت فرمود و در طول اقامت 16ساله در تهران (تا 1320ق) به اشتغالات علمی پرداخته و اساتيد ديگری را درک فرمود. تأييدات و توفيقات الهی در طول اين دوره اقامت 16ساله در تهران همچنان شامل حال ايشان بود تا اينكه آن عالم ربانی در سال 1310ق، پس از شش سال اقامت در تهران، آنگاه كه حدود 18 سال داشت به درجه اجتهاد نايل آمد. دست سرنوشت برای ايشان، خاموشی چراغ فروزان علم و تقوی و مشکات هدايت دوران را رقم زد و آيت‌الله شاه‌آبادی در سال 1312ق، در سن 20سالگی، در سوگ پدر و مربی خود نشست.

آيت‌الله شاه‌آبادی پس از فقدان پدر، كماكان در تهران به اشتغالات علمی خود ادامه داد و خصوصاً‌ در فلسفه و عرفان به مراتب بالايی از كمال دست يافت.

انتشار کفایةالاصول

سپس در سال 1320ق به اصفهان رفته و طی دو سال اقامت در اين شهر از محضر اساتيد حوزۀ غنی اصفهان استفاده برد و همزمان با آن كتاب قانون در طب و زبان فرانسه را نيز فراگرفت. با  انتشار كتاب جديدالتأليف كفایةالاصول كه مبانی تازه‌ای از اصول فقه در آن مطرح گرديده بود، آيت‌الله شاه‌آبادی تصميم گرفت كه به نجف اشرف عزيمت كرده و با مؤلف اين كتاب گرانقدر آشنا شود و لذا در سال 1322ق،‌ هنگامي كه 30 سال داشت، از اصفهان به همراه والده، همسر و ابوالزوجه خود به نجف رفت تا از خرمن علم علمای بزرگ آن حوزه مخصوصاً آخوند خراسانی بهره بَرَد.

به سامرا

در سال 1329ق، زمانی كه 37 سال از عمر شريف ايشان گذشته بود،‌ با ارتحال آخوند خراسانی،‌ نجف را پس از يک دوره اقامت هفت‌ساله ترک كرد و رحل اقامت به سامرا افكند تا از محضر درس ميرزای دوم استفاده كند و همچنين به تدريس فقه و اصول و فلسفه بپردازد. حوزۀ درسی ايشان در سامرا از حوزه‌های قوی و پراستقبال طلاب و فضلای آن دوره گرديد، به حدی كه ميرزای شيرازی مراجعت ايشان به ايران را موجب خلأ حوزه سامرا دانسته و ايشان را از مراجعت به ايران نهی می‌فرمود. اما آيت‌الله شاه‌آبادی در سال 1330ق، پس از یک سال اقامت در سامرا، به دليل اصرار فوق‌العادۀ مادرشان كه همراه ايشان بودند و به تعبير خود آيت‌الله شاه‌آبادی، منزل را به دارالبُكاء تبديل كرده بودند، تصميم به مراجعت به ايران می‌گيرند.

مبارزات و فعاليت‌های آيت‌الله شاه‌آبادی

آيت‌الله‌العظمی شاه‌آبادی پس از مراجعت از عراق در سال 1330ق، ابتدا به اصفهان و سپس به تهران عزيمت نموده و به دليل سكونت در خيابان جمهوری اسلامی (شاه‌آباد سابق) به شاه‌آبادی مشهور می‌گردند. ايشان تا سال 1347ق (1307ش) به مدت 17 سال در تهران به فعاليت‌های علمی و تبليغی و مبارزه با نظام جور و تشكيل جلسات سخنرانی و درس و بحث اشتغال داشتند.

آيت‌الله شاه‌آبادی قبل از به قدرت رسيدن رضاخان، چهره واقعی او را شناخت و فريب تزوير و تظاهر او را به دين‌داري نخورد و خطر او را به علما گوشزد فرمود و لحظه‌اي از مبارزه و جهاد با ظلم و ظلمت حاكم غفلت نكرد. از جمله مبارزات آن عارف ربانی، تحصن یازده‌ماهۀ‌ ايشان در حرم حضرت عبدالعظيم (علیه‌السلام) در اعتراض به جنايات رضاخان بود. ايشان همچنين در شرايطی به ملبس كردن هفت تن از فرزندان خود به لباس مقدس روحانيت مبادرت كردند كه بسياری از طلاب و روحانيون در اثر فشار دولت رضاخان، از لباس روحانيت بيرون می‌آمدند. امام خمينی (قدس سره) دربارۀ استاد خود می‌فرمايند:‌ «مرحوم آقای شاه‌آبادی علاوه بر آن كه يک فقيه مبارز و عارف كامل بودند، يک مبارز به تمام معنی هم بودند.»

آيت‌الله شاه‌آبادي در سال 1347ق (1307ش) و در سن 55 سالگي به حوزۀ نوپا و جديدالتأسيس قم عزيمت فرموده و به اشتغالات علمی و تربيت طلاب همت گماشتند. برجسته‌ترين شخصيتی كه از انوار علوم رباني اين عارف كامل بهره برد و از انفاس قدسيه‌اش توشه‌ها برگرفت، رهبر كبير انقلاب اسلامی ايران،‌ امام خمينی (قدس سره) بود كه در تمام مدت هفت سال اقامت آيت‌الله شاه‌آبادی در قم، در زمينۀ عرفان از ايشان كسب فيض نمود.

بازگشت به تهران

آيت‌الله‌العظمی شاه‌آبادی در سال 1354ق، در اثر اصرار بيش از حد مردم تهران، كه به طور دسته‌جمعي به قم آمده و از ايشان تقاضای بازگشت به تهران می‌كردند، به تهران مراجعت نمودند كه اقامت ايشان در تهران همراه با اوج مبارزات سياسی آن مرد بزرگ الهی در مقابل رضاخان بود؛ به طوری كه علی‌رغم تعطيلی مساجد و منابر توسط حكومت، ايشان هيچ‌گاه مسجد و منبر و سخنرانی خود را تعطيل نكرد و در منابر خود تأكيد داشت كه اسلام از وجود دولت وقت در خطر است.

آيت‌الله‌العظمی شاه‌آبادی پس از 77 سال زندگی پربركت، در روز پنج‌شنبه سوم صفر 1369ق مطابق با 3/9/1328 بدرود حيات گفت و به لقای خدای خود شتافت و پيكر مطهرش با تجليل و تكريم فراوان در زاويۀ مرقد مطهر حضرت عبدالعظيم (علیه‌السلام) به خاک سپرده شد.