در دفتر اول مثنوی، آمده است: غرق حق خواهد که باشد غرق‌تر / همچو موج بحر جان زیر و زبر زیر دریا خوش‌تر آید یا زبر؟! / تیر او دلکش‌تر آید یا سپر؟! ولی آرزومندان به کناری می‌نشینند و حسرت غرقه شدن را می‌کشند و عمرشان تنها در بازی الفاظ طی می‌شود که: زیر دریا […]

چكیده فطرت از موضوعاتی است كه در طول تاریخ مورد توجه ادیان آسمانی، اندیشه‌وران و معرفت‌طلبان بوده و هست. فرهیختگان عرصۀ توحید و دانشوران ساحت انسان‌شناسی، نقد عمر خویش را صرف این كالای ثمین كرده و همت خویش را در بحر معرفت فطرت به غواصی كشانده‌اند تا دُرّ عشق را از صدف فطرت اصطیاد كنند. […]

خداوند متعال در سورۀ نمل فرموده است: وَإِذا وَقَعَ القَولُ عَلَيهِم أَخرَجنَا لَهُم دَابَّةً مِّنَ الْأَرضِ تُكَلِّمُهُم أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لَا يُوقِنُونَ[1] و هنگامی که فرمان عذاب آن‌­ها رسد، جنبنده‌ای را از زمین برای آن‌ها خارج می‌کنیم که با آنان تکلم می‌کند که مردم به آیات ما ایمان نمی‌آورند.            در این آیه چند مطلب قابل بحث است: مطلب […]

س: همانطوری که مستحضرید، آیت‌الله شاه‌آبادی را با عنوان فیلسوف فطرت مي‌شناسند و به این نام اشتهار پیدا کرده‌اند. آیت‌الله شاه‌آبادی نظریه فطرت را با توجه به تفسيري که از آیه 30 سوره روم برداشت کرده‌اند تحلیل می‌کنند و نظریه فطرت خودشان را که یکی از ارکان نظریه آیت‌الله شاه‌آبادی نيز است مطرح می‌شود. این […]

از دیدگاه عرفای اسلامی، مقصود از ریاضت ترک کامل مواهب دینی و مادی، گوشه‌گیری و نابود کردن کامل بدن نیست، بلکه ریاضت برنامه‌ای است برای کنترل نفس و استفاده از آن به عنوان مرکب و وسیله‌ای برای پیمودن راه کمال. حضرت آیت‌الله شاه‌آبادی نیز در عین اینکه توصیه به ریاضت نموده و می‌فرمایند:‌ «آن وقتی […]

س: همان‌‌طوری که مستحضر هستید، در ساحت عرفانی ما، به‌ویژه در سنن، علی‌‌الخصوص عرفان و فلسفه، بحث مکتوم بودن مطرح بوده است و اینکه خیلی از تعالیم را در حقیقت مکتوم می‌‌کردند و در پنهان به افراد خاص تعلیم می‌‌کردند. حتی در تعابیر دینی و شریعتی ما داریم که مَحرم سرّ را می‌‌جستند و به […]

بگذارید یک عبارت از مرحوم آقای شاه‌‌آبادی در باب ولایت بگویم. آیه شریفه امانت به اشکال مختلف تفسیر شده. مثلاً ملاصدرا امانت را آنجا وجود تفسیر می‌‌کند؛ با یک تفسیر خاص «انا ارضنا الامانة علی السماوات» در پایان آیه آمده که آسمان‌‌ها و زمین و کوه‌‌ها ولایت را نپذیرفتند «و اشفقن منها»؛ ترسیدند، «و حملها […]

عشق حق در تمام ذرات عالم ساری و جاری است و نشانه آن، حرکت و عدم سکون عالم است. از مکان تا زمان، از ریزترین‌ها چون الکترون‌ها تا عظیم‌ترین‌ها مانند کهکشان‌ها، همه در حال جنبش و دگرگونی است؛ تغییر و تحولی که رو به پیشرفت و تعالی است. حرکتی که خود از قوانین تغییرناپذیر الاهی […]

نیروی واهمه همان شعور ابتدایی است كه در جزئیات امور زندگی انسان كاربرد دارد، نیروی واهمه در دسترس تصرفات موجوداتی نامرئی به نام شیاطین یا ابالسه است كه بسیاری از حكمای معاصر از جمله امام خمینی متذكر تصرفات باطنی و درونی آن دشمن نادیدنی در نیروی واهمه و مبارزه عقل با آن شده‌اند. مثلاً در […]

زیرساخت اندیشۀ دینی فیلسوف فطرت آیت‌الله شاه‌آبادی نظریۀ فطرت را با رویکردی هرمنوتیکی از آیۀ فطرت استنباط کرده است. این نظریه تمام فلسفه و زیرساخت اندیشۀ دینی وی است. یکی از مسائل مهم کلامی در عصر جدید مسئلۀ خاستگاه دین است که مبتنی بر فرضیاتی چون فقدان پایۀ منطقی برای دین، نفی ریشه در ذات […]